Indexproject oud-rechterlijk archief Borculo

Nieuwe indexen oud-rechterlijk archief Stad en Heerlijkheid Borculo

Na een afwezigheid van een half jaar worden eindelijk enkele nieuwe indexen aan de reeks toegevoegd. Het betreft indexen op de volgende inventarisnummers van het oud-rechterlijk archief van Stad en Heerlijkheid Borculo:

303. Dossiers van civiele proceduren voor het landgericht en fragmenten daarvan, 1724, 1725 en 1728.
304. Dossiers van civiele proceduren voor het landgericht en fragmenten daarvan, 1729.
305. Dossiers van civiele proceduren voor het landgericht en fragementen daarvan, 1730-1731.

407. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1677-1682.
408. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1682-1689.

Indexproject oud-rechterlijk archief Borculo

Nieuwe indexen oud-rechterlijk archief Stad en Heerlijkheid Borculo

Vandaag zijn drie nieuwe indexen op het oud-rechterlijk archief van Stad en Heerlijkheid Borculo op www.heerlijkheidborculo.nl  geplaatst. Het betreft indexen op de volgende inventarisnummers:

186. Ordinaris landgerichtprotocol in civiele zaken, 1675 juni 29 – 1676.
187. Ordinaris landgerichtprotocol in civiele zaken, 1676 – 1678

400. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1655 – 1661.

Berkel, Boerderijen, goederen en personen, Bronnen, Horigheid, SSHB-Bronnenpublicaties, Stad Borculo, Stad Eibergen, Stad, ambt en heerlijkheid Lichtenvoorde, Voogdij Beltrum, Voogdij Eibergen, voogdij Geesteren, voogdij Neede

SSHB-Bronnenpublicatie, deel 7: Beschrijving van de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde uit 1777

Eind 1776 kocht Prins Willem V de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde van Adam Fxfcrst Czartorisky en diens echtgenote Isabella von Flemming. Nadat in de wintermaanden van 1777 de feitelijke overdracht en beleningen hadden plaatsgevonden liet hij door zijn domeinraden Ardesch en Van der Borch een uitvoerig rapport opmaken van het nieuw verworven bezit en de daaraan verbonden rechten. Het lijvige resultaat (met nog een apart deel aan bijlagen) bevat een complete beschrijving van het gebied, het bestuur van de heerlijkheden, de stadjes Borculo en Eibergen en de voogdijen, maar ook van de havezate Marhulzen onder Groenlo die eveneens aangekocht werd. De Heer van Borculo en Lichtenvoorde, want dat werd de stadhouder door deze aankoop, had een grote invloed op vrijwel alle geledingen van de toenmalige samenleving. De heerlijke rechten worden uitvoerig beschreven. De Heer benoemde veel wereldlijke en kerkelijke functionarissen. Hun taken worden in de beschrijving toegelicht. Ook de organisatie van de rechtspraak wordt beschreven. Verder was de Heer van Borculo erfmarkerichter in de meeste marken van zijn heerlijkheid. Daarnaast was er aan de heerlijkheden nogal wat bezit verbonden dat in het rapport beschreven werd. De beschrijving biedt een uniek en vooral ook compleet kijkje in een feodale wereld die op dat moment nog een kleine twintig jaar te gaan had.

Met de publicatie van het pdf-bestand op www.heerlijkheidborculo.nl (sshb/bronnenpublicaties) slaat de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo een nieuwe weg in. Bronnenpublicaties zullen voortaan uitsluitend nog op de website gepubliceerd worden. Zij trekken vaak een specifiek gexefnteresseerd publiek. Door het oud-Nederlands zijn zij soms niet goed begrijpbaar voor de algemeen gexefnteresseerde, al valt dat met deze publicatie waarschijnlijk nog wel mee. Al jaren merken wij dat de interesse in ouderwetse papieren bronnenpublicaties afneemt. Tegelijkertijd denken wij dat door bronnenpublicatie deel 7 op de website te plaatsen er hopelijk meer mensen zich voor de geschiedenis van Stad en Heerlijkheid Borculo zullen gaan interesseren.

Personalia, Personalia, Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo, Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo

Oud-bestuurslid en vrijwilliger Jan Derking koninklijk geridderd

Op 29 april 2011 werd ons oud-bestuurslid en nog steeds actief vrijwilliger Jan Derking uit Borculo benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Een zeer terechte onderscheiding voor een man die zich op veel uiteenlopende terreinen erg verdienstelijk heeft gemaakt. Zijn werkzaamheden voor de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo zijn daarvan maar een klein onderdeel. Een citaat uit de aanbevelingsbrief:

“Zijn staat van dienst is, ondanks de gevorderde leeftijd, ook voor onze Stichting groot. De heer Derking was vanaf 2 februari 1995 tot en met 14 januari 2008 penningmeester van de SSHB. Zoals van hem bekend heeft hij deze functie met grote nauwgezetheid en inzet ingevuld.

Daarnaast was en is de heer Derking medewerker van het project dat moet leiden tot een index op het oud-rechterlijk archief van stad en heerlijkheid Borculo. Inmiddels heeft hij enige tientallen gerichtsprotocollen en gerechtelijke proceduren doorgewerkt op de vermelding van familienamen, boerderijnamen en veldnamen. De resultaten daarvan zijn te zien op www.heerlijkheidborculo.nl.  Ook aan deze gigantische klus werkt hij met veel inzet en nauwgezetheid. Bovendien blijkt hij te beschikken over een groot doorzettingsvermogen dat voor het het lezen van de oude handschriften in allerlei varianten nodig is.

Ten slotte heeft hij (voor onze Stichting) enkele publicaties in ons periodiek op zijn naam staan. Het betreft:

–         De havezathe x93De Hoevex94omstreeks 1810 (Kleine Reeks, deel 2, 1994);

–         Een nazaat van De Ruyter te Borculo begraven (Kleine Reeks, deel 3, 1995);

–         De bezetting van Borculo door de bisschop van Munster in 1665 (Kleine Reeks, deel 4, 1996);

–         Een huwelijk beneden de stand, (Kleine Reeks, deel 5, 1997);

–         Haarlose boeren verzorgden in 1666 Munsterse troepen (Kleine Reeks, deel 9, 2003);

–         Doodslag op x93Huize Mensinckx94 te Gelselaar in 1641 (Kleine Reeks, deel 10, 2004);

–         Het erve x93Brooksx94 te Gelselaar (Kleine Reeks, deel 13, 2007).”

Jan, namens het bestuur van de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo van harte gefeliciteerd met deze onderscheiding,

Bennie te Vaarwerk, secretaris

 

Boerderijen, goederen en personen, Bronnen, Stad, ambt en heerlijkheid Lichtenvoorde, Voogdij Beltrum, Voogdij Eibergen, voogdij Geesteren, voogdij Neede

Drie zestiende eeuwse belastingregisters

De transcriptie van de verpondingskohieren uit 1646 wordt al jarenlang veel gedownload. In 2003 werd in deel 9 van de Kleine Reeks. Verhalen over de geschiedenis van Stad en Heerlijkheid Borculo een transcriptie geplaatst van drie zestiende eeuwse belastingregisters van de heerlijkheid Borculo. Schatting is een oud woord voor belastingheffing op vermogen. De registers dateren uit respectievelijk 1529, 1553-1554 en 1570-1571. Zij geven een inzicht in de bevolkings- en nederzettingsgeschiedenis, boerderij- en familienamen per buurschap, rijkdom en armoede en het verloop daarin gedurende 50 jaar. Op www.heerlijkheidborculo.nl is vandaag een bewerking geplaatst van de in het Gelders Archief berustende afschriften (kopiexebn) van de originele registers in het Staatsarchiv Mxfcnster (tegenwoordig Abteilung Westfalen). De stadjes Borculo, Eibergen en ook Lichtenvoorde waren hoogstwaarschijnlijk vrijgesteld van deze belasting, want men treft ze niet aan. De transcriptie was geen eenvoudige klus, waarbij de omstandigheid meespeelt dat ook de afschrijver het er al moeilijk mee had toen hij de originelen omstreeks 1600 afschreef. Vandaar dat het kan gebeuren dat sommige namen nogal vreemd geschreven zijn. Het is te hopen dat de originelen nog eens gevonden zullen worden. Voor een uitgebreide toelichting en achtergronden wordt verwezen naar het genoemde deel van de Kleine Reeks.