Deze dagen zijn twee nieuwe boerderijpagina’s aan de website toegevoegd, te weten een pagina over de geschiedenis van de Hof te Beltrum alias Hofman en Ten Have, en een pagina over het goed Grotenhuis in Gelselaar. Het eerste goed was oorspronkelijk een leengoed van de graaf van Gelre en Zutphen en later van het Huis Vorden. Grotenhuis was een leengoed van de bisschop van Munster. Dit goed is nog met de nodige identificatieproblemen omgeven, maar het lijkt belangrijk te zijn geweest in de Needse buurschap Gelselaar.
Al eerder werden nieuwe pagina’s gewijd aan het goed Lubberdink in Geesteren en aan Olminkhof in Olden Eibergen.
Categoriearchief: Voogdij Eibergen
Het boek van Hupsel
Er is ter gelegenheid van de 65ste verjaardag van de Hupselse buurtvereniging een mooi boek uitgegeven over de geschiedenis van deze Eibergse buurschap. Het werd geschreven door L.A. van Dijk en uitgegeven door de Historische Kring Eibergen in samenwerking met de Hupselse Buurtvereniging. Alle boerderijen en woningen worden besproken, met gegevens over bewoners, eigenaren, een paragraafje “bijzonderheden” en erg veel foto’s. Hupsel is ook bekend om zijn vele archeologische vondsten, de proefboringen naar steenkool en zout aan het begin van de twintigste eeuw, resulterend in de concessie “Gelria”. Ook het KNMI heeft er een weerstation.
Zes hoofdstukken of 83 bladzijden groot en zeer leesbaar is het algemene deel. Het bevat hoofdstukken varixebrend van “Landschap en prehistorie”, via “Hupsel tussen middeleeuwen en Franse tijd” tot “De moderne tijd 1945-2010”. Daarbij is voor de 19de en 20ste eeuw rijkelijk geput is uit het gemeentearchief van Eibergen. Maar ook de lokale bronnen (archieven, verhalen van bewoners) werden niet vergeten.
Hoofdstuk 8 gaat over “Hupselse huizen en mensen”. Het is het meest omvangrijke hoofdstuk geworden: 143 bladzijden dik. Dit hoofdstuk bevat taaie kost, maar gelukkig waarschuwt de schrijver daar al voor. Ik mis een overzichtskaart van de ligging en de namen van de boerderijen. De huizen worden behandeld naar de wegen (in alfabetische volgorde) waaraan ze liggen. Ik vind het geen gelukkige keuze, temeer daar een register ontbreekt en de achterin geplaatste inhoudsopgave wel heel beperkt is. In een boek dat zo wemelt van familie- en boerderijnamen is dat geen overbodige luxe. Minder geslaagd vind ik het gebruik van het woord “buurtschap”, in plaats van het historisch meer juiste “buurschap” in de titel.
Het boek eindigt met een huisnummerconcordans 1817 – heden en een katern kleurenfoto’s van alle boerderijen en huizen. Het boek is verantwoord uitgegeven door de vele bron- en literatuurverwijzingen per hoofdstuk. Het werd gedrukt in een oplage van 1600 stuks, waaronder de 1000 exemplaren voor de leden van de Historische Kring. Daardoor is de prijs laag voor hen die zich dit boek willen aanschaffen. En dat kan ik hen zeker aanbevelen.
L.A. van Dijk, Het boek van Hupsel. Geschiedenis van een Eibergse buurtschap
Uitgegeven door de Historische Kring Eibergen i.s.m. de Buurt- en belangenvereniging Hupsel
ISBN: 978-90-73169-14-2
Eibergen 2010
De nieuwe N18, Olden Eibergen en markenstenen Mallem en Hoonte
In het blad Cobouw van 22 april 2010 was te lezen dat het Kabinet het project N18, de nieuwe en deels aan te passen weg tussen Enschede en Varsseveld, heeft toegevoegd aan de lijst met projecten die met “soepeler” regels versneld van de grond moeten komen. Hiervoor is het Besluit uitvoering Crisis en herstelwet uitgebreid. Vooral menig Eibergenaar snakt naar de aanleg van de nieuwe weg die het centrum moet ontlasten van het drukke verkeer op de “Twenteroute” die er nu nog doorheen loopt. Dit bericht moet liefhebbers van de Eibergse geschiedenis zorgwekkend in de oren klinken.
In het ontwerp, zoals dat nu voorligt, is rekening gehouden met het behoud van de Hupselse Es, een archeologisch zeer waardevolle es. Er is echter geen rekening gehouden met de Oldeneibergse Es, waar de weg dwars doorheen gaat. Deze es en de weiden ten noorden daarvan tot aan de Berkel bevatten voor de vxf3xf3rgeschiedenis van Eibergen mogelijk uiterst belangrijke sporen. Niet voor niets heet de buurschap Olden Eibergen. Volgens de overlevering moeten we in de buurt van boerderij Baak de bakermat van Olden Eibergen zoeken. Op een kaart, die notaris Ter Braak aan het begin van de twintigste eeuw eens te leen had uit Worms (!) (Heuvel, Gids voor Eibergen en Groenlo, pag. 96), is er in die omgeving sprake van een kasteel Vorewerck bij Eibergen. Het zou gestaan hebben “aan den Berkeloever nabij de tegenwoordige boerderij Baak”. In die omgeving bestaat er ook een perceel met de naam “Kerkhof”. Direct aan de oostzijde van de Stokkersweg, lag ooit de molenkolk van de Hof te Vaarwerk, nu herkenbaar als een bult die ontstaan is doordat de molenkolk dichtgegooid is met het Eibergse huisvuil. Kortom, we hebben hier te maken met een gebied dat archeologisch van groot belang lijkt te zijn en zorgvuldig onderzoek waard is. Het lijkt er in ieder geval op dat de nieuwe N18 midden over het perceel met de naam Kerkhof loopt. Daarnaast wordt de Oldeneibergse Es ook visueel zwaar aangetast doordat de Borculoseweg door middel van een viaduct over de nieuwe weg geleid wordt.
Verder naar het noorden toe, bij het Sportpark de Bijenkamp, dreigt er gevaar voor de historische markenstenen die de buurschappen Mallem (Eibergen) en Hoonte (Neede) van elkaar scheiden, nu de nieuwe weg ten noorden van dat park geleid wordt.
Voor allen die de Eibergse geschiedenis ter harte gaat luidt daarom ook het devies voor de komende maanden en jaren: alle hens aan dek!