In de reeks artikelen met oudste vermeldingen van boerderij-, plaats- en veldnamen is Borculo als laatste aan de beurt. Maar dit keer is de publicatie anders dan andere keren, want al jaren wordt op de website van de gemeente Berkelland beweert dat de naam Borculo voor het eerst in het jaar 959 genoemd wordt. Het werd dus ook tijd om dat eens te checken. Wat is er waar van de bewering? Hij is te herleiden tot een meneer Sloet, die in de negentiende eeuw een oorkondenboek samenstelde. Sindsdien heeft Berkelland (of in ieder geval een van zijn voorgangers) kennelijk geen geschiedenisboek meer opengeslagen. Berkelland baseert zich op negentiende eeuwse literatuur, maar al een halve eeuw is duidelijk dat die bewering niet handhaafbaar is. De naam Borculo blijkt 200 jaar jonger te zijn en moet daarmee Lintvelde en Neede voor laten gaan.
Lees of download het artikel op www.heerlijkheidborculo.nl onder toponiemen. In de bijlage worden heel veel (maar niet alle) vermeldingen en varianten (niet zo heel spannend) van de naam Borculo tot 1500 opgesomd.
Categoriearchief: Stad Borculo
Nieuwe indexen oud-rechterlijk archief Borculo
Op 10 februari 2012 zijn zeven nieuwe indexen op het oud-rechterlijk archief van stad en heerlijkheid Borculo beschikbaar gekomen op www.heerlijkheidborculo.nl
Het betreft indexen op de navolgende inventarisnummers:
166. Ordinaris landgericht-protocol. Register van civiele zaken voor het landgericht, 1639, nov. 8- dec. 17.
271. Dossiers van civiele proceduren voor het landgericht en fragmenten daarvan, 1683-II.
272. Dossiers van civiele proceduren voor het landgericht en fragmenten daarvan, 1683-III.
383. Protocol van opdrachten voor het stadsgericht, 1739-1752.
401. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1657-1662.
409. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1689-1696.
441. Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1808-1811.
SSHB-Bronnenpublicatie, deel 7: Beschrijving van de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde uit 1777
Eind 1776 kocht Prins Willem V de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde van Adam Fxfcrst Czartorisky en diens echtgenote Isabella von Flemming. Nadat in de wintermaanden van 1777 de feitelijke overdracht en beleningen hadden plaatsgevonden liet hij door zijn domeinraden Ardesch en Van der Borch een uitvoerig rapport opmaken van het nieuw verworven bezit en de daaraan verbonden rechten. Het lijvige resultaat (met nog een apart deel aan bijlagen) bevat een complete beschrijving van het gebied, het bestuur van de heerlijkheden, de stadjes Borculo en Eibergen en de voogdijen, maar ook van de havezate Marhulzen onder Groenlo die eveneens aangekocht werd. De Heer van Borculo en Lichtenvoorde, want dat werd de stadhouder door deze aankoop, had een grote invloed op vrijwel alle geledingen van de toenmalige samenleving. De heerlijke rechten worden uitvoerig beschreven. De Heer benoemde veel wereldlijke en kerkelijke functionarissen. Hun taken worden in de beschrijving toegelicht. Ook de organisatie van de rechtspraak wordt beschreven. Verder was de Heer van Borculo erfmarkerichter in de meeste marken van zijn heerlijkheid. Daarnaast was er aan de heerlijkheden nogal wat bezit verbonden dat in het rapport beschreven werd. De beschrijving biedt een uniek en vooral ook compleet kijkje in een feodale wereld die op dat moment nog een kleine twintig jaar te gaan had.
Met de publicatie van het pdf-bestand op www.heerlijkheidborculo.nl (sshb/bronnenpublicaties) slaat de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo een nieuwe weg in. Bronnenpublicaties zullen voortaan uitsluitend nog op de website gepubliceerd worden. Zij trekken vaak een specifiek gexefnteresseerd publiek. Door het oud-Nederlands zijn zij soms niet goed begrijpbaar voor de algemeen gexefnteresseerde, al valt dat met deze publicatie waarschijnlijk nog wel mee. Al jaren merken wij dat de interesse in ouderwetse papieren bronnenpublicaties afneemt. Tegelijkertijd denken wij dat door bronnenpublicatie deel 7 op de website te plaatsen er hopelijk meer mensen zich voor de geschiedenis van Stad en Heerlijkheid Borculo zullen gaan interesseren.
Samenvattingen belastingaangifte op erfenissen, 1795-1802
De serie samenvattingen van belastingaangiften en de daarover genomen besluiten c.q. beschikkingen inzake de zgn. collaterale successie van de gedeputeerden van het Kwartier van Zutphen en hun rechtsopvolgers, is compleet voor wat betreft de Heerlijkheid Borculo met de publicatie van de jaren 1795-1797 en 1798-1802.
Nieuwe index en kleine bronnenpublicatie
Opnieuw is een omvangrijke index aan de website toegevoegd. Het betreft de index op inv.nr. 423 van het oud-rechterlijk archief van Stad en Heerlijkheid Borculo: Protocol van opdrachten en bezwaren voor het landgericht, 1761 – 1764.
In het kader van de kleine bronnenpublicaties is aan de categorie “Borculose sprokkels” een samenvatting toegevoegd van de resoluties van gedeputeerden van het Kwartier van Zutphen inzake de collaterale successie. Het betreft samenvattingen van (oud) inventarisnummer 342 van resoluties die goederen onder de heerlijkheid Borculo en (soms) omgeving betreffen. De bron laat zien dat men het ook toen al schortte aan een goede belastingmoraal. De collaterale successie, een belasting op erfenissen, vormen een zeer rijke bron voor familierelaties, vermogendheid, huis-, boerderij- en veldnamen. Indien men het origineel wil inzien (in het Gelders Archief) moet men de concordans in het Gelders Archief (of via de website) raadplegen om het huidige inventarisnummer te achterhalen.
Tip: Gebruik de zoekmachine op de hoofdpagina om allerlei varianten op familie- en persoonsnamen te vinden door “advanced search” te kiezen en dan te klikken op “index”. Er gaat een wereld aan mogelijkheden open.