Categoriearchief: Berkel

Berkel, Boerderijen, goederen en personen, Bronnen, Horigheid, SSHB-Bronnenpublicaties, Stad Borculo, Stad Eibergen, Stad, ambt en heerlijkheid Lichtenvoorde, Voogdij Beltrum, Voogdij Eibergen, voogdij Geesteren, voogdij Neede

SSHB-Bronnenpublicatie, deel 7: Beschrijving van de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde uit 1777

Eind 1776 kocht Prins Willem V de Heerlijkheden Borculo en Lichtenvoorde van Adam Fxfcrst Czartorisky en diens echtgenote Isabella von Flemming. Nadat in de wintermaanden van 1777 de feitelijke overdracht en beleningen hadden plaatsgevonden liet hij door zijn domeinraden Ardesch en Van der Borch een uitvoerig rapport opmaken van het nieuw verworven bezit en de daaraan verbonden rechten. Het lijvige resultaat (met nog een apart deel aan bijlagen) bevat een complete beschrijving van het gebied, het bestuur van de heerlijkheden, de stadjes Borculo en Eibergen en de voogdijen, maar ook van de havezate Marhulzen onder Groenlo die eveneens aangekocht werd. De Heer van Borculo en Lichtenvoorde, want dat werd de stadhouder door deze aankoop, had een grote invloed op vrijwel alle geledingen van de toenmalige samenleving. De heerlijke rechten worden uitvoerig beschreven. De Heer benoemde veel wereldlijke en kerkelijke functionarissen. Hun taken worden in de beschrijving toegelicht. Ook de organisatie van de rechtspraak wordt beschreven. Verder was de Heer van Borculo erfmarkerichter in de meeste marken van zijn heerlijkheid. Daarnaast was er aan de heerlijkheden nogal wat bezit verbonden dat in het rapport beschreven werd. De beschrijving biedt een uniek en vooral ook compleet kijkje in een feodale wereld die op dat moment nog een kleine twintig jaar te gaan had.

Met de publicatie van het pdf-bestand op www.heerlijkheidborculo.nl (sshb/bronnenpublicaties) slaat de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo een nieuwe weg in. Bronnenpublicaties zullen voortaan uitsluitend nog op de website gepubliceerd worden. Zij trekken vaak een specifiek gexefnteresseerd publiek. Door het oud-Nederlands zijn zij soms niet goed begrijpbaar voor de algemeen gexefnteresseerde, al valt dat met deze publicatie waarschijnlijk nog wel mee. Al jaren merken wij dat de interesse in ouderwetse papieren bronnenpublicaties afneemt. Tegelijkertijd denken wij dat door bronnenpublicatie deel 7 op de website te plaatsen er hopelijk meer mensen zich voor de geschiedenis van Stad en Heerlijkheid Borculo zullen gaan interesseren.

Archieven, Berkel

Overstroming van de Berkel in 1843/1844 en 2010

Op 28 augustus 2010 was er voor het eerst in lange tijd weer eens sprake van een overstroming van de Berkel als gevolg van hevige regenval (in Eibergen ca. 122 mm in xe9xe9n etmaal). In Mallem overstroomde de Molenmors en in Olden Eibergen het gebied tussen Borculoseweg en de Berkel. In beide gebieden zijn de dijken als gevolg van een herinrichtingsproject van het Waterschap enkele jaren geleden weggehaald. De gebieden hebben nu, behalve een natuurfunctie, ook een retentiefunctie gekregen voor de extra berging van water in tijden van overvloedige wateroverlast. Het kwam dus nu goed van pas kwam. In een mum van tijd zag je overal waterramptoeristen, waaronder de schrijver van dit blog, die zich wel realiseerde dat het er zo’n 170 jaar geleden wel anders aan toeging. Toen was er was nog geen waterschap en de Berkel ging nog steeds zijn eigen gang. De markenontginningen in Duitsland en, wat later, Nederland bespoedigden de waterafvoer en daarmee overstromingen in het lager gelegen gebied. De overstromingen in maart 1844 zijn door Willem Staring op een kaart ingetekend. Enkele maanden eerder was er ook al een grote Berkeloverstroming geweest, die door de toenmalige burgemeester van Borculo voor zijn gemeente “nauwkeurig” is beschreven. Kaart en verslag (beide pdf-formaat) zijn gepubliceerd op www.heerlijkheidborculo.nl, kies Berkel of Geschiedenis van de rivier de Berkel.